John Williams

John Edward Williams (1922–1994) – amerykański pisarz, poeta, redaktor, wykładowca akademicki. Urodził się w Clarksville w Teksasie. Ukończył wydział anglistyki na Uniwersytecie w Denver, po czym został doktorantem i asystentem na znanym ze Stonera Uniwersytecie Missouryjskim.

Dorastał w przeświadczeniu, że jego ojciec był dozorcą na lokalnej poczcie, dopóki matka nie powiedziała mu, że jego biologiczny rodziciel zginął w strzelaninie podczas napadu na bank. Williams jednak sprawdził w archiwach miejscowych gazet, że żadne takie wydarzenie nie miało miejsca i najprawdopodobniej ojciec opuścił rodzinę dla innej kobiety. Kłamstwa te nie pozostały bez wpływu na jego twórczość i utwierdziły go w przekonaniu, że to siła słowa kreuje rzeczywistość.

W swoich książkach poruszał problemy inicjacji młodych chłopców, bezwzględnej męskiej rywalizacji, subtelnych napięć w relacjach między kobietami i mężczyznami, pisał o poczuciu rozczarowania i niespełnienia.

Williams zmagał się z alkoholizmem (potrafił przyjść na ciężkim kacu na zajęcia ze studentami), był też nałogowym palaczem. Zmarł na niewydolność oddechową w swoim domu w Fayetteville w stanie Arkansas. Zapytany kiedyś w wywiadzie, czy literatura powinna bawić, odparł: „Absolutnie. Mój Boże, głupotą jest czytanie, które nie sprawia radości”.

Opublikowana w 1972 roku książka Augustus przyniosła mu najważniejszą amerykańską nagrodę literacką, The National Book Award, jednak międzynarodową sławę zyskał dopiero dwadzieścia lat po śmierci za sprawą powieści Stoner, która po raz pierwszy ukazała się w roku 1965 i przeszła w zasadzie bez echa, sprzedając się w zaledwie dwóch tysiącach egzemplarzy. Cztery dekady od premiery, w 2005 roku, prestiżowy dwutygodnik „The New York Review of Books” umieścił Stonera na liście klasyki. I to nadało powieści drugie życie. W 2011 przetłumaczyła ją znana francuska pisarka Anna Gavalda i Stoner szybko trafił na listę bestsellerów we Francji. Prawa do jego wydania zakupiło natychmiast kilkanaście krajów, a bestsellerem stał się również we Włoszech, Wielkiej Brytanii, Holandii, Niemczech, Izraelu i sprzedał łącznie w blisko półmilionowym nakładzie. Powieść zebrała entuzjastyczne recenzje – w „Guardianie”, który okrzyknął ją książką 2013 roku, jej fenomen omówił sam Julian Barnes, a „The New Yorker” napisał: „to największa amerykańska powieść, o której nie słyszeliście”. Zakupiono też prawa do ekranizacji; tytułową rolę ma zagrać Casey Affleck.

W Polsce powieść ukazała się w 2014 roku pod tytułem Profesor Stoner w tłumaczeniu Pawła Cichawy (wyd. Sonia Draga), natomiast Filtry wydadzą ją pod tytułem Stoner w przekładzie Macieja Stroińskiego.

Książki tego autora

John Williams

Stoner

John Williams